Câu tục ngữ “Một nghề cho chín còn hơn chín nghề” đã được đúc kết từ kinh nghiệm của cha ông ta từ xa xưa. Tuy nhiên, liệu câu tục ngữ ấy có còn phù hợp với sự phát triển của ngành ngôn ngữ lập trình hiện nay?
Vậy nên, câu hỏi đặt ra là: Liệu chúng ta nên học nhiều ngôn ngữ lập trình để mở rộng cơ hội việc làm, hay nên tập trung chuyên môn hóa vào một ngôn ngữ lập trình nào đó?
Bài viết này của Monday Career sẽ giải đáp cho bạn câu hỏi này. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các loại ngôn ngữ lập trình phổ biến hiện nay, cũng như những ưu điểm và nhược điểm của từng loại ngôn ngữ. Từ đó, bạn sẽ có thể đưa ra lựa chọn phù hợp với bản thân và định hướng nghề nghiệp của mình.
Ngôn ngữ lập trình là gì?
Ngôn ngữ lập trình là một cách thức giao tiếp với máy móc, thiết bị điện tử, nhằm mục đích “lập trình” một sản phẩm công nghệ số, kỹ thuật nào đó. Cũng như các ngôn ngữ khác, ngôn ngữ lập trình có hệ thống quy tắc riêng bắt buộc người dùng phải tuân theo.
Với sự phát triển của công nghệ, ngày càng có nhiều ngôn ngữ lập trình mới ra đời. Các ngôn ngữ mới thường đơn giản và giải quyết vấn đề nhanh chóng hơn. Tuy nhiên, một chuyên gia hiểu rõ tường tận một ngôn ngữ phổ biến lại là một lợi thế vô cùng lớn, khó ai có thể vượt qua được.
Sự hiểu biết sâu sắc về một ngôn ngữ lập trình giúp bạn tạo ra những sản phẩm chất lượng, đẳng cấp, khó ai có thể chê trách. Dù bạn chọn học rộng hay chuyên sâu, cũng đều có những mặt tích cực và tiêu cực riêng. Điều quan trọng là lựa chọn phương pháp phù hợp nhất với bản thân để theo đuổi và phát triển lâu dài.
Đọc thêm: ASP Net Là Gì? Từ Điển A-Z Về ASP.net Framework Trong Lập Trình
Ngôn ngữ lập trình gồm những loại nào?
Dưới đây là câu trả lời cho câu hỏi “Có mấy loại ngôn ngữ lập trình” một cách đơn giản và dễ hiểu nhất, đặc biệt dành cho các bạn học sinh, sinh viên đang bước đầu học hỏi, mở rộng kiến thức về lý thuyết ngôn ngữ lập trình. Ngôn ngữ lập trình có thể được phân loại dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau, nhưng phổ biến nhất là dựa trên mức độ trừu tượng của chúng. Bao gồm:
Ngôn ngữ máy
Ngôn ngữ máy (machine language), hay còn gọi là mã máy, là loại ngôn ngữ lập trình cơ bản nhất, được máy tính hiểu trực tiếp. Nó được hiển thị dưới dạng mã nhị phân, chỉ bao gồm hai số 0 và 1.
Ngôn ngữ máy được xem là ngôn ngữ mẹ đẻ của máy tính, vì nó là ngôn ngữ mà máy tính hiểu và sử dụng để thực thi các lệnh. Do đó, tất cả các loại ngôn ngữ lập trình khác đều được chuyển đổi thành ngôn ngữ máy trước khi được máy tính thực thi.
Hợp ngữ
Hợp ngữ (assembly language), hay còn gọi là ngôn ngữ lắp ráp, là loại ngôn ngữ lập trình bậc thấp, gần gũi hơn với ngôn ngữ máy. Tuy nhiên, hợp ngữ vẫn được xem là một ngôn ngữ phức tạp, khó nhớ và phụ thuộc vào các loại vi xử lý khác nhau.
Để viết chương trình hợp ngữ, người lập trình cần phải sử dụng công cụ hợp dịch để dịch từ hợp ngữ ra ngôn ngữ máy. Quá trình này đòi hỏi nhiều thời gian và công sức, vì vậy hợp ngữ không được sử dụng rộng rãi trong lập trình ứng dụng.
Ngôn ngữ lập trình bậc cao
Ngôn ngữ lập trình bậc cao (High-level programming language), hay còn gọi là ngôn ngữ lập trình hiện đại, là loại ngôn ngữ gần gũi nhất với ngôn ngữ con người. Nó sử dụng các từ khóa và cú pháp gần giống với tiếng Anh, giúp người lập trình dễ học và dễ sử dụng. Một số ngôn ngữ lập trình bậc cao phổ biến hiện nay bao gồm: C, C++, Java, Python, JavaScript,…
Ngoài cách phân loại theo mức độ trừu tượng, ngôn ngữ lập trình còn có thể được phân loại theo phương pháp xây dựng và thực hiện chương trình. Theo cách phân loại này, có thể chia ngôn ngữ lập trình thành ba loại chính:
- Ngôn ngữ lập trình tuyến tính (procedural programming language) là loại ngôn ngữ hoạt động theo thứ tự các lệnh, từ đầu đến cuối.
- Ngôn ngữ lập trình hướng cấu trúc (structured programming language) là loại ngôn ngữ hoạt động theo các cụm chương trình con, được phân nhỏ ra từ chương trình chính.
- Ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng (object-oriented programming language) là loại ngôn ngữ hoạt động tập trung vào đối tượng, lấy đối tượng làm nền tảng để giải thuật chương trình.
Ứng dụng của ngôn ngữ lập trình
Trong thời đại công nghệ số phát triển mạnh mẽ như hiện nay, ngôn ngữ lập trình ngày càng đóng vai trò quan trọng trong mọi lĩnh vực của đời sống, từ khoa học đến thực tế.
Trước hết, ngôn ngữ lập trình được sử dụng để tạo ra các ứng dụng trên nền tảng di động như Android và iOS. Nhờ đó, chúng ta có thể dễ dàng truy cập vào các thông tin, dịch vụ cần thiết mọi lúc, mọi nơi. Ngoài ra, nó cũng được ứng dụng trong thiết kế giao diện website, giúp website trở nên đẹp mắt, thân thiện với người dùng và mang lại trải nghiệm tốt nhất.
Với tính ứng dụng cao và khả năng tạo dựng linh hoạt, ngôn ngữ lập trình ngày càng được ưa chuộng và sử dụng nhiều hơn trong cuộc sống. Các ứng dụng được tạo ra từ ngôn ngữ lập trình cũng không ngừng thay đổi về tính năng, công dụng, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dùng.
Có thể nói, ngôn ngữ lập trình là công cụ không thể thiếu trong thời đại số. Nó giúp chúng ta tiếp cận với thế giới thông tin một cách nhanh chóng, tiện lợi và hiệu quả hơn.
Đọc thêm: AI Marketing? Lợi Ích Tuyệt Vời Của AI Trong Marketing
Top ngôn ngữ lập trình thông dụng nhất hiện nay
1. Python
Python – ngôn ngữ lập trình miễn phí, đơn giản, dễ học, linh hoạt – đang trở thành một xu hướng không thể thay thế trong cuộc sống hiện đại. Không chỉ vậy, Python còn được sử dụng rộng rãi trong giảng dạy vì sở hữu nhiều công cụ và số liệu sẵn có.
2. Ruby
Ruby tương tự Python, là một ngôn ngữ lập trình cơ bản. Nhờ sự dễ học, dễ hiểu, Ruby chiếm được cảm tình của phần lớn các developer, trở thành lựa chọn hàng đầu của họ.
3. Pascal
Pascal dù không quá phổ biến trong thực tế, lại là một ngôn ngữ lập trình quen thuộc với học sinh cấp 2, cấp 3.
Ngôn ngữ này sử dụng từ khóa thay vì ký tự và dấu ngoặc phức tạp, khiến nó trở thành một trong những ngôn ngữ lập trình đơn giản nhất cho người mới bắt đầu.
Trong các loại code, chắc hẳn bạn đã quen mặt với Pascal.4. C
C là loại ngôn ngữ phổ biến nhất thế giới, đã được sử dụng trong hệ điều hành UNIX từ lâu đời. C vẫn giữ vững vị thế của mình trong giới lập trình, bởi nó là nền tảng vững chắc cho các developer, giúp họ học các ngôn ngữ khác dễ dàng hơn.
5. C# (C-Sharp)
C#, ngôn ngữ lập trình được phát triển bởi Microsoft, là sự lựa chọn hoàn hảo cho cả người mới bắt đầu và các nhà phát triển chuyên nghiệp. Với các tính năng đa dạng và độ bảo mật cao, C# có thể được sử dụng để phát triển nhiều loại ứng dụng, bao gồm ứng dụng web, desktop, VR, 2D và 3D.
6. C++
C++ là một trong số các ngôn ngữ lập trình được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới, từ các trò chơi điện tử cho đến các phần mềm thương mại. Ngôn ngữ này có tác động lớn đến sự phát triển của các ngôn ngữ lập trình khác.
7. Objective-C
Objective-C, ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng, là nền tảng chính cho hệ điều hành OS X, iOS và APIs của Apple. Nhờ đó, Objective-C đã trở thành một trong những ngôn ngữ lập trình được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới trong gần một thập kỷ qua.
8. Java
Java, ngôn ngữ lập trình lâu đời và bền vững, là sự lựa chọn hàng đầu của các nhà phát triển bởi những lợi ích vượt trội như: dễ tìm kiếm; API function phong phú; công cụ phát triển mạnh mẽ; miễn phí, v.v
Ngoài ra, Java còn có thể chạy trên nhiều nền tảng khác nhau, bao gồm máy tính để bàn, thiết bị di động và máy chủ. Điều này cho phép các nhà phát triển tạo ra các ứng dụng có thể truy cập được từ mọi nơi.
9. JavaScript
JavaScript là ngôn ngữ dễ học và dễ dùng, không chỉ có sẵn trong trình duyệt mà còn được sử dụng rộng rãi trong các ứng dụng và dịch vụ kết nối.
Đọc thêm: Developer là gì ? Một kĩ sư phần mềm là như thế nào ?
10. Swift
Swift là ngôn ngữ lập trình có thiết kế đơn giản như Python và Ruby, giúp các nhà phát triển từ các ngôn ngữ khác chuyển đổi sang Swift một cách dễ dàng và nhanh chóng. Swift được sử dụng rộng rãi để phát triển các ứng dụng trên iOS và macOS.
11. SQL (Structured Query Language)
SQL là ngôn ngữ truy vấn dữ liệu phổ biến nhất hiện nay, là nền tảng của nhiều hệ thống cơ sở dữ liệu, bao gồm Oracle SQL, MySQL, SQL Server, v.v.
12. PHP
PHP là ngôn ngữ lập trình được sử dụng để thiết kế và tạo dựng website, dẫn đầu các ngôn ngữ lập trình được sử dụng để phát triển website nhờ khả năng linh hoạt và dễ dàng chỉnh sửa lỗi.
Tạm kết
Lựa chọn ngôn ngữ lập trình nào để học, hay có nên học nhiều ngôn ngữ khác nhau hay không, đều phụ thuộc vào khả năng và mục đích của mỗi người. Nhưng điều quan trọng nhất là hãy bắt tay ngay vào thực hành. Rèn luyện và không ngừng trau dồi là chìa khóa để bạn vượt trội hơn so với mọi người. Đừng quá hoang mang và lo lắng, Monday Career sẽ đồng hành cùng bạn trên con đường sự nghiệp sắp tới. Cùng đón chờ các kiến thức bổ ích và các bài viết mới được cập nhật trên Monday Career nhé!
Tham khảo: https://hegka.com/article-groups/faq